In het mooie wierdedorp Westeremden
Westeremden is een van de mooiste dorpen in de provincie Groningen. Het is een vriendelijk dorpje (beschermd dorpsgezicht) met bijna 500 inwoners en met een fraaie karakteristieke bebouwing op een groene wierde.
Er is nog een klein schooltje de ‘Abt Emoschool’. Daarnaast zijn er boerenbedrijven, maar ook een tweewielerwinkel, een kwekerij, en nog enkele kleine bedrijfjes. En op het hoogste punt van de wierde staat het oudste gebouw van het dorp, de romano-gothische Andreaskerk uit de dertiende eeuw.
Westeremden is ontstaan rond het begin van de jaartelling aan de toenmalige monding van de rivier de Fivel in de Fivel-zeeboezem. E-muda betekent: monding van de rivier. Later is het voorvoegsel ‘wester’ toegevoegd om de plaats te onderscheiden van het Oost-Friese Emden.
Westeremden is dus ontstaan als havenplaatsje. Het is een wierdedorp, gelegen op een kwelderwal die van Usquert, Kantens en Middelstum via Huizinge en Westeremden naar Zeerijp (‘Zeerand’) en Spijk loopt.
Het wierdepatroon is er nog goed herkenbaar, ondanks de afgravingen aan het begin van 20e eeuw, waarbij de onbebouwde stukken van de wierde werden afgegraven tot op het oorspronkelijke kwelderniveau vanwege de handelswaarde van de vruchtbare ’terp-aarde’.
De bekende schilder Henk Helmantel woont, werkt en exposeert in de Weem, de middeleeuwse pastorieboerderij, nu (deels) ingericht als museum. De Weem is van oorsprong een middeleeuws steenhuis, de voorloper van de kastelen en borgen waar Groningen ooit zo rijk aan was.
De Weem is eigenlijk een replica (uit 1974) van de in 1914 gesloopte oorspronkelijke Weem, die toen geheel vervallen was. In de tussentijd heeft op de plaats van de Weem een imposante Jugendstil-villa gestaan. Henk Helmantel heeft de oorspronkelijke Weem weer opgebouwd.
Het dorp is vanaf de Eemshavenweg (Groningen-Eemshaven, N46) goed bereikbaar. Slechts op enkele kilometers afstand ligt deze rijksweg, zodat men binnen 20 (auto)minuten in Groningen is.